====== Ζώντας σε κοινότητα & δυναμική ομάδας ====== Το Ταξίδι στην Ετεροτοπία είναι σχεδιασμένο ως μια **έντονη ανθρώπινη εμπειρία** σε διάφορες πτυχές όπως η **συλλογική διάσταση του ζην**, η **διαπολιτισμική συνάθροιση** ανθρώπων και οι συνθήκες ζωής που τις περισσότερες φορές αντιπαραβάλλονται με το πώς έχουν μάθει να είναι οι συμμετέχοντες όταν είναι σπίτι. Το να ζεις μαζί ως ομάδα απαιτεί από κάθε άτομο να είναι πρόθυμο να **βρει την ισορροπία μεταξύ των προσωπικών αναγκών και των αναγκαιοτήτων της ομάδας**. Το Ταξίδι είναι μαζί, την ίδια στιγμή, μια **ευκαιρία** και μια **πρόκληση** για τους συμμετέχοντες να **βάλουν το εγώ τους στην άκρη για το συλλογικό καλό**, να μοιραστούν γνώση, ιδέες, απόψεις, και να αναπτύξουν την αίσθηση της αμοιβαιότητας που θα βάλουν σε εφαρμογή στη διάρκεια του Ταξιδιού. Οι συντονιστές θα τους υποστηρίξουν φυσικά σε αυτή τη διαδικασία, μα στο τέλος, οι συμμετέχοντες θα είναι **υπεύθυνοι για τη δυναμική της ομάδας**. Μέρα με τη μέρα, θα **επινοούν δημιουργικούς και μη-τυπικούς τρόπους διάδρασης** μεταξύ τους, βελτιώνοντας έτσι τις **συναισθηματικές νοημοσύνες** τους και τις δεξιότητές τους στην ** διευκόλυνση ομάδας**, **διαμεσολάβηση** ή **επικοινωνία**. {{:guide:implementation:heterotopiesc2-78.jpg?direct&250|}} {{:guide:implementation:28700801_760161067515889_906719446582218139_o.jpg?direct&250|}} {{:guide:implementation:29873067_767961790069150_1878741170847991754_o.jpg?direct&250|}} Χάρη στο να **ακούν ο ένας την άλλη**, κάθε συμμετέχων θα μπορέσει να **σπρώξει τον εαυτό του πέρα από τα όρια και τους φόβους** για το Άλλο και το Άγνωστο. Για χάρη του να κερδίσουν το σθένος, να φτάσουν στη χαρά της **ανακάλυψης «της διαφορετικότητας»** και να ανοίξουν νέους ορίζοντες. Με αυτή την έννοια, το Ταξίδι στην Ετεροτοπία προσφέρει **μια ευκαιρία να ξανα-μάθουμε να ακούμε, να σεβόμαστε και να υποστηρίζουμε** όχι μόνο τον Άλλο άνθρωπο, αλλά και τον εαυτό. Θα δώσει στον κόσμο τη δυνατότητα να **κατακτήσουν, χτίσουν και να εξευγενίσουν την ίδια τους την ταυτότητα**. Για να φτάσει το στόχο αυτό, η ομάδα πρέπει να δημιουργήσει ευκαιρίες για τα μέλη της να **εκφράσουν τους εαυτούς τους ειλικρινά**, μέσω **ελευθερίας του λόγου**, ** ομαλής και ανοιχτής επικοινωνίας** μεταξύ των μελών. Όλοι οι συμμετέχοντες θα πρέπει να είναι σε θέση να ακούσουν και να σεβαστούν κάθε προσώπου την γνώμη, τον τρόπο ζωής και τα όρια, (ενώ δε συμφωνούν απαραίτητα μαζί του), ώστε να επιτραπεί σε καθέναν να **εμπιστευτεί τους άλλους** και να **νιώσει ασφαλής** και να είναι σε μια **άνετη συναισθηματική ζώνη** παρά το ασύνηθες πλαίσιο που διαφέρει από την καθημερινή ζωή. Μιας και η σύνδεση με ανθρώπους που δε γνωρίζετε και το να θέσετε μια θετική δυναμική ομάδας δεν είναι εύκολες υποθέσεις, θα πρέπει να εστιάσετε στον τρόπο που διευκολύνει τη διαδικασία, έχοντας υπόψιν τα παρακάτω : ===== Προσφέρετε δραστηριότητες χτισίματος ομάδας ===== [[el:guide:implementation:activities|αναφ. Δραστηριότητες / χρονοδιάγραμμα]] ===== Οργανώστε τα καθημερινά καθήκοντα ώστε η κοινότητα να είναι υγιής και δραστήρια ===== Για κάθε κοινότητα, ας είναι μικρή όσο η οικογένεια ή μεγάλη όσο δεκάδων ή 100δων ανθρώπων, υπάρχουν καθήκοντα και αρμοδιότητες που πρέπει να ολοκληρωθούν, ώστε **η ζωή στην κοινότητα να είναι υγιής, χαρούμενη και ειρηνική**. Μέσα από τα καθημερινά καθήκοντα, οι συμμετέχοντες θα βιώσουν άμεσα ότι ** «καθενός η συνεισφορά» είναι ουσιαστικής σημασίας για τη γενική ευημερία όλης της κοινότητας**. Κάποτε θα κάνουν κάτι που δεν τους ευχαριστεί και θα μπουν στον πειρασμό να το αποφύγουν; ο ρόλος σας ως συντονιστές θα είναι τότε να τους (ξανα)παρακινήσετε, φέρνοντας στην επιφάνεια γιατί αυτά τα καθήκοντα είναι σημαντικά για την κοινότητα. Με βάση την τοποθεσία και τις υπάρχουσες υποδομές, οι μικροδουλειές θα διαφέρουν λίγο, όμως πιθανότατα θα περιλαμβάνουν: * Καθάρισμα και συντήρηση τουαλέτας και ντους * Ετοιμασία πρωινού, μεσημεριανού, βραδινού και διαλείμματα για σνακ κατά τις συνεδρίες * Καθάρισμα των εργαλείων μαγειρικής μετά τα γεύματα * Καθαριότητα των κοινόχρηστων χώρων * Χρονο-τήρηση * Και μερικές έξτρα, όπως συλλογή καυσόξυλων για το μαγείρεμα. {{:guide:implementation:34448691_2143110882585148_5423511030091218944_n.jpg?direct&200 |}} Προτείνουμε να κάνετε μια σύσκεψη σχετικά με **προτάσεις, συζήτηση και συμφωνία στο ποια είναι όλα τα καθημερινά καθήκοντα** στη διάρκεια των πρώτων δύο ημερών του Ταξιδιού. Έτσι οι συμμετέχοντες θα γνωρίζουν γι αυτά αλλά επίσης θα δεσμευτούν ενεργά μέσα σ’ αυτό, καθώς θα τους ζητήσετε να πάρουν ευθύνη πάνω τους από την πολύ αρχή. Για να φτιάξετε ένα χρονοδιάγραμμα, συστήνουμε να δημιουργήσετε έναν **κοινό πίνακα** όπου οι συμμετέχοντες θα μπορούν να **δηλώνουν συμμετοχή ελεύθερα για ένα πόστο ανά ημέρα** (θα έχετε αποφασίσει νωρίτερα από κοινού πόσα άτομα χρειάζεται να εγγράφονται καθημερινά για κάθε πόστο). Ενθαρρύνετε τον κόσμο να **αναμιχθεί** και να συμπληρώνει τα καθήκοντα **με κάποιον που ακόμη δεν έχουν γνωριστεί**. Από την εμπειρία μας, υπέροχες συνδέσεις μπορεί να αναπτυχθούν ενώ καθαρίζονται οι τουαλέτες, βράζει το νερό για να ετοιμαστεί ο καφές ή το φαγητό για την κοινότητα… ===== Καταστήστε ικανούς τους συμμετέχοντες να χειρίζονται τον εξοπλισμό ===== Για να νιώσουν σαν στο σπίτι τους, οι συμμετέχοντες θα χρειαστεί να δαμάσουν τα εργαλεία, να γνωρίζουν δηλαδή ** τί μπορούν να χρησιμοποιούν (ή όχι), πότε και πώς**. Συνιστούμε σθεναρά να **οργανώσετε μία περιήγηση κατανόησης στον κατασκηνωτικό χώρο στην πολύ αρχή του Ταξιδιού στην Ετεροτοπία** ώστε να εισαχθούν οι συμμετέχοντες από την πρώτη κιόλας μέρα σε όλες τις υλικοτεχνικές πτυχές της συλλογικής τους ζωής. Η περιήγηση αυτή πρέπει το ελάχιστο να παρουσιάζει: * **την κουζίνα / το χώρο μαγειρέματος**: εξοπλισμός για μαγείρεμα και διαθέσιμα εργαλεία, παροχές και τρόποι χρήσης τους (διαχείριση των φαγώσιμων αποθεμάτων σε όλη τη διάρκεια του Ταξιδιού, και μέρα μέρα) * **το μέρος πλυσίματος πιάτων**: πώς καθαρίζουμε τα πιάτα και διατηρούμε καλή συνθήκη υγιεινής * **οι τουαλέτες**: πώς χρησιμοποιούνται και πώς καθαρίζονται * • **τα εργαλεία εργασίας**: πού αποθηκεύονται, πώς φροντίζουμε τον εξοπλισμό. Μπορείτε να διαβάσετε περαιτέρω για την οργάνωση αυτών των χώρων στο κεφάλαιο 5.1 [[el:guide:implementation:logistics|"υλικοτεχνικά και πρακτικές ετοιμασίες"]] και 5.2 [[el:guide:implementation:conditions|"οικολογική διαβίωση και οικολογικό αποτύπωμα"]]. ===== Σεβασμός στον ελεύθερο χρόνο ===== Ο ελεύθερος χρόνος δεν είναι άδειος χώρος, ένα κενό στο πρόγραμμα άνευ νοήματος. Αποτελεί **ανάγκη για τους συμμετέχοντες**, ώστε να **ξεκουραστούν**, **να στοχαστούν** πάνω στην εμπειρία τους, **να χωνέψουν** τί συνέβη μέσα στη μέρα, **να μοιραστούν γνώση** και τενχικές και να **διασκεδάσουν μαζί**. **Για την προσφορά του ελεύθερου χρόνου εξυπακούεται ότι το χρονοδιάγραμμα έγινε σεβαστό**. Εάν βγείτε εκτός προγράμματος, για τον οποιοδήποτε λόγο, αυτό θα επιδράσει και στο χρόνο που θα έχουν οι συμμετέχοντες για τους εαυτούς τους μετά τη δραστηριότητα, οτιδήποτε και εάν θελήσουν να τον κάνουν. {{ :guide:implementation:20180606_162910.jpg?direct&200|}} Η διατήρηση των χρονικών πλαισίων και του χρονοδιαγράμματος απαιτεί από εσάς ως συντονιστή να: * Να **προβλέψετε** ( όταν σχεδιάζετε το Ταξίδι) **τη διάρκεια κάθε δραστηριότητας**. * Να **παρακολουθείτε τον χρόνο** στο στάδιο εφαρμογής, γνωρίζοντας ότι πιθανόν να χρειαστεί να διακόψετε μια δραστηριότητα κάποια στιγμή, επειδή ο χρόνος που της αφιερώθηκε έληξε ήδη * Να **ελαφρώσετε το πρόγραμμα**: εάν είναι τόσο πολλά να γίνουν ανά μέρα, θα φτάσει να είναι σχεδόν μηδαμινός ο ελεύθερος χρόνος, ή ο κόσμος πολύ κουρασμένος για να τον απολαύσει. ===== Δώστε χώρο στη συν δημιουργία και τη διασκέδαση ===== Πέρα από επίσημες δραστηριότητες (που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα), οι συμμετέχοντες θα πρέπει να μπορούν να δεθούν μέσω **δημιουργικών δραστηριοτήτων και διασκέδασης**. Γι’ αυτό το σκοπό, κάντε ό,τι μπορείτε για να έχουν πρόσβαση σε **μουσικά όργανα**, επιτραπέζια παιχνίδια, ένα απλό ηχοσύστημα (για να συνδέσουν συσκευή αναπαραγωγής ήχου), μία «δημιουργική εργαλειοθήκη» με βασικά εργαλεία και υλικά ( πχ. Σκοινιά, κομμάτια παλιών υφασμάτων, σετ ραπτικής, μπογιές και χαρτί, μαρκαδόρους κλπ.). Μπορείτε ακόμη να τους προτείνετε να φέρουν δικά τους υλικά (ζογκλερικές μπάλες, ισορροπιστή, επιτραπέζια, μουσικά όργανα…), με τη γνώση ότι η οργάνωσή σας δεν θα είναι υπεύθυνη γι’ αυτά ( σε περίπτωση που καταστραφούν ή σπάσουν στη διάρκεια του Ταξιδιού). Σποραδικά, **προσφέρετε μια βραδινή δραστηριότητα** όπως ένα **συνεργατικό παιχνίδι**, μία **προβολή ταινίας**, μία **αφήγηση δίπλα στη φωτιά**, κλπ. Τέτοιες δράσεις μπορούν να είναι **κατ’ επιλογήν**. Μιας και δεν είναι κομμάτι του προγράμματος, κάθε συμμετέχων μπορεί να αποφασίσει ελεύθερα εάν θα πάρει ή όχι μέρος σ’ αυτές. {{:guide:implementation:35493192_2151869501709286_3355848674977513472_n.jpg?direct&180 |}} Από την εμπειρία μας, **η φωτιά έχει ρόλο-κλειδί** στη δυναμική της ομάδας. Επομένως προτείνουμε **σθεναρά** να κάνετε ό,τι μπορείτε ώστε να συμβεί, περιλαμβάνοντας για παράδειγμα μία ειδική συνεδρία στο ξεκίνημα του Ταξιδιού ώστε να χτιστεί μία εστία για φωτιά στον τόπο φιλοξενίας. Πρώτα θα χρειαστεί να **συγκεντρώσετε πληροφορία για τον κανονισμό φωτιάς** στην περιοχή που πηγαίνετε, όπως και εποχιακών τοπικών νομοθεσιών που μπορεί να εφαρμόζονται κατά την καλοκαιρινή περίοδο. Θυμηθείτε ότι **ένας καλά σχεδιασμένος΄, ασφαλής χώρος για άναμμα φωτιάς μπορεί να σας δώσει δικαίωμα σε ειδική αδειοδότηση**. Ρωτήστε τις τοπικές αρχές για τα προαπαιτούμενα. Γενικά μιλώντας, το να έχετε τουλάχιστον **ένα μέρος όπου ο κόσμος θα αισθάνεται άνετα να κουβεντιάσει, να αράξει, να παίξει** θα βοηθήσει να χαλαρώσουν και να νιώσουν ελεύθεροι να απολαύσουν το χρόνο που έχουν μαζί με τον τρόπο που επιθυμούν. Απλή επίπλωση όπως (αδιάβροχα) χαλιά, παγκάκια από άχυρο ή ξύλο, κομμάτι ύφασμα που προσφέρει σκιά, κλπ. είναι παραπάνω από ευπρόσδεκτα. ===== Διευκολύνετε την αυτό-έκφραση, αντιμετωπίστε εντάσεις και επιλύστε διαφορές ===== ==== Επιδέξια Συμμετοχή και ειρηνική επικοινωνία σαν Πυξίδα ==== Όσο καλός και να είναι ο συντονισμός σας ή και όσο συνεργατική η ομάδα, **εντάσεις θα προκύψουν κάποια στιγμή**: η συμπεριφορά κάποιου προσώπου μπορεί να επιδράσει συναισθηματικά σε άλλο ακόμη κι αθέλητα. Θα πρέπει να διαχειριστείτε τις εντάσεις όπως και να’χει. Με το να **προσφέρετε χώρο σε κάθε άτομο να εκφραστεί**, ίσως να λύσετε τις περισσότερες από τις παρεξηγήσεις και να βρείτε την ουσία των προβλημάτων. Αυτό θα επιτρέψει να **φτάσετε σε λύσεις που έχουν θετικό αποτέλεσμα για όλα τα μέρη μαζί**. Εισάγετε τους συμμετέχοντες σε μεθόδους και εργαλεία ώστε να επικοινωνούν καλύτερα και εξασκηθείτε μαζί τους από την αρχή του Ταξιδιού στη **Μη βίαιη επικοινωνία** ή στην **Επιδέξια συμμετοχή**. Θα τους βοηθήσει να ζουν μαζί, να αποτρέψουν εντάσεις όσο γίνεται περισσότερο και να αντιμετωπίσουν τις εντάσεις όταν προκύπτουν. {{ :guide:implementation:heterotopiesc4pbl-14.jpg?direct&200|}} Ενθαρρύνετέ τους να λαμβάνουν υπόψιν τις **συνέπειες της συμπεριφοράς τους** στην ομάδα και να **αναλογίζονται τη μεγάλη εικόνα**. Ακόμη και μετά το Ταξίδι θα είναι μια πολύτιμη δεξιότητα να κάνουν κτήμα ή να ενισχύσουν μακροπρόθεσμα. Μιας κ δεν είναι εύκολη η αποτροπή των εντάσεων, βοηθήστε τους ανθρώπους να εκφράζουν και να χειρίζονται τις εντάσεις με **εποικοδομητικό τρόπο**, σας συστήνουμε να θέσετε σε πράξη μεθόδους όπως τις **Ομάδες Βάσης/ Οικογένειας** και τους **Κύκλους Μοιράσματος** όπως περιγράφονται παρακάτω. ==== «Ομάδες Βάσης» για καθημερινή έκφραση ==== Α //”Ομάδα Βάσης”//(επίσης λέγεται//”Ομάδα οικογένειας”//) είναι ευκαιρία για κάθε συμμετέχουσα/ χοντα να εκφράσει τη σκέψη της/ του σε μια μικρότερη κοινότητα ( των 6-7 συμμετεχόντων) μέσα στη μεγαλύτερη. Η πρόθεση πίσω απ’ αυτό είναι να καταστούν ικανοί οι συμμετέχοντες να μοιραστούν με τις λοιπές και με τους οργανωτές πώς νιώθουν και πώς θα ήθελαν να εξελιχθεί το Ταξίδι. Είναι ένα **σημείο αναφοράς** για κάθε μία/ έναν που συμμετέχει κάθε μέρα, και ένας τρόπος για εσάς, ως διευκολυντές να γνωρίζετε πώς είναι ο κόσμος και αναλόγως να προσαρμόζεστε. Οφείλει να χτίσει αυτό σιγά-σιγά ένα ψηλό επίπεδο **εμπιστοσύνης** μεταξύ εσάς και των συμμετεχόντων. Για να έχουν αποτέλεσμα, πιστεύουμε ότι οι Ομάδες Βάσης είναι καλό να σχηματιστούν **την πρώτη πρώτη μέρα** του Ταξιδιού, τυχαία ή ανά εθνικότητα (αναλόγως τί πιστεύετε είναι καταλληλότερο για την ομάδα σας). Κάθε Ομάδα Βάσης θα συναντιέται προς το τέλος της ημέρας (εκτός των ημερών που περιέχουν αξιολόγηση και εκείνων που προσφέρεται μια ανοιχτή εκδήλωση),συνήθως πριν το βραδινό. Χρησιμοποιώντας **διάφορες οδηγίες και μεθόδους**, οι συμμετέχοντες θα μοιράζονται συναισθήματα και σκέψεις σχετικές με τη μέρα: Πώς τη βίωσαν, τί τους άρεσε και τί όχι, τί ήταν που δεν αντιλήφθηκαν, τί έχασαν, τί έμαθαν, τί νομίζουν ότι θα έπρεπε να γίνει διαφορετικά τις επόμενες μέρες ώστε να βελτιωθεί η εμπειρία, κλπ. {{:guide:implementation:heterotopiesc4pbl-49.jpg?direct&200 |}} Θυμίστε στους συμμετέχοντες ότι η ομάδα Βάσης στηρίζεται στην **ενεργητική ακρόαση**, την **ενσυναίσθηση** και είναι καλοδεχούμενη η οπτική γωνία των άλλων’ καθένας θα πρέπει να προσέχει τί λέει η άλλη/ος, και να επωφελείται από το να ακούγεται και εκείνη/ος επίσης με προσοχή. Ενθαρρύνετέ τους να **είναι συγκεκριμένες/οι** στο τί πέρασε από το μυαλό τους μέσα στην ημέρα, ποιες προσδοκίες πληρώθηκαν αλλά κυρίως, ποια απογοήτευση αντιμετώπισαν. Εμβαθύνετε στις άβολες στιγμές και επικεντρωθείτε σε νέες ιδέες για να λυθεί ένα πρόβλημα ή να αγγίξετε ένα ευαίσθητο θέμα. Κάντε ξεκάθαρο ότι **δεν είναι ένα συγκεκριμένο άτομο που γίνεται στόχος, μα το πρόβλημα**. Απομακρύνετε την ευθύνη για ένα θέμα από την πλάτη συγκεκριμένου ανθρώπου και κάντε **αρμοδιότητα της ομάδας να το επιλύσει** από κοινού. Μερικά θέματα που προκύπτουν μπορεί να είναι πράγματι βαριά ή συναισθηματικά. Εάν ακούγεται τόσο μεγάλο για να διευθετηθεί τώρα, μην το αναλύετε για πολύ. Δώστε του χώρο και χρόνο και χειριστείτε το μέσα από **προτάσεις** στην οργανωτική ομάδα. Προτείνουμε τα μέλη της οργανωτικής ομάδας να μην παίρνουν μέρος σε αυτές τις συνεδρίες: μόνο οι οδηγοί ομάδας (ανά χώρα συντονιστές ) θα είναι, και αυτό μόνο στην εκκίνηση του Ταξιδιού (παράδειγμα, για μια εβδομάδα) ώστε να **βάλουν μπρος τη δυναμική** και να βοηθήσουν τους συμμετέχοντες να αντιληφθούν ποιο είναι το νόημα της ομάδας βάσης και πώς μπορεί να διευκολυνθεί. Ύστερα, οι οδηγοί ομάδας θα κάνουν ένα βήμα πίσω επίσης και θα αφήσουν την ομάδα βάση **στα χέρια των συμμετεχόντων**. Με αυτόν τον τρόπο, ίσως βρουν μεγαλύτερη ελευθερία έκφρασης σε οικειότητα. Μόλις η ομάδα Βάσης της ημέρας έχει ολοκληρωθεί ( με όποιο τρόπο οι συμμέτοχοί της ένιωσαν ότι εκπληρώθηκε), ένα από τα μέλη της θα ανακατευθύνει τα βασικά σημεία που αναδύθηκαν στην οργανωτική ομάδα. Η αξία των ομάδων Βάσης, εκτός του να προσφέρουν έναν ασφαλή χώρο ομιλίας έξω από το μυαλό του καθένα, είναι να βοηθά να αναγνωρίζονται οι προκλήσεις που ολόκληρη η ομάδα αντιμετωπίζει και να μελετώνται αναλόγως τα επόμενα βήματα. Χάρη σε αυτές, καθεμιάς/ ενός το προσωπικό κλείσιμο της ημέρας – το οποίο συμβαίνει αναμφισβήτητα, συνειδητά ή υποσυνείδητα – μπαίνει σε μια **συλλογική διαδικασία**, κάθε άτομο εναγκαλίζεται μέσα σε μια σφαίρα που φέρει αίσθηση «κοινότητας». ==== Κύκλοι Μοιράσματος ως συλλογικά ορόσημα ==== Ο κύκλος μοιράσματος είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο που επιτρέπει στους συμμετέχοντες να **εκφράζουν τους εαυτούς τους σε ασφαλές περιβάλλον**, με δημιουργικό τρόπο. Ενισχύει τη δυναμική της ομάδας και δίνει χώρο για έκφραση στους συμμετέχοντες που δεν έχουν ήδη μιλήσει πολύ στην ολομέλεια. Πιστεύουμε μπορεί να είναι καλή δραστηριότητα πριν μία αξιολόγηση καθώς ενεργοποιεί τους συμμετέχοντες να **εκφράσουν τα συναισθήματά τους** και ενισχύει την **αίσθηση της ομάδας**. Έτσι οι συμμετέχοντες αποκτούν καλύτερη εστίαση στην αναλυτική αξιολόγηση και δυνατότερο ομαδικό δυναμικό στην αναζήτηση λύσεων. Μπορείτε ακόμη να δουλέψετε αυτή τη δραστηριότητα όταν νιώθετε ότι υπάρχει **ένταση ή σύγχυση** μέσα στην ομάδα που πρέπει να βγει προς τα έξω και να διευθετηθεί. Ενώ φαίνεται απλό, ένας πετυχημένος Κύκλος Μοιράσματος απαιτεί μερικούς **κανόνες και οδηγίες**. Από την εμπειρία μας, προτείνουμε τα παρακάτω: * Κάθε συμμετέχων έχει 2 λεπτά για να εκφραστεί (θα χρειαστείτε χρονοτηρητή) * Οι συμμετέχοντες μπορούν να εκφραστούν με όποιους τρόπους επιθυμούν * Δεν επιτρέπονται σχόλια * Εάν κάποιος δεν είναι έτοιμος/η να μοιραστεί, μπορεί να πάει πάσο, και να εκφραστεί σε επόμενο γύρο * Κάποια/ος πάντα έχει τη δυνατότητα να πει ότι δεν έχει κάτι να μοιραστεί τη δεδομένη στιγμή.{{:guide:implementation:heterotopiestpm2-37.jpg?direct&180 |}} Να έχετε υπόψιν ότι ** ο Κύκλος Μοιράσματος παίρνει χρόνο** (Αριθμός συμμετεχόντων × Χρόνος έκφρασης κάθε ατόμου+ χρόνος επεξήγησης των οδηγιών + κλείσιμο της δραστηριότητας), επομένως βεβαιωθείτε ότι δεν θα τον πραγματοποιήσετε βιαστικά. Κλείνοντας τη δραστηριότητα επίσης μπορεί να χρειαστεί χρόνος, γιατί **οι κύκλοι μοιράσματος μπορεί να είναι πολύ συναισθηματικοί** και οι συμμετέχοντες να χρειάζονται κάποια χρόνο επεξεργασίας. Γι’ αυτό το λόγο, πιστεύουμε είναι καλύτερα να τοποθετείται σαν τελευταία δράση της ημέρας. Τελευταίο αλλά όχι λιγότερο σημαντικό: Θυμηθείτε ότι η πετυχημένη εφαρμογή του κύκλου μοιράσματος απαιτεί ένα ήδη υπάρχον, τουλάχιστον βασικό επίπεδο εμπιστοσύνης μεταξύ των συμμετεχόντων, αλλιώς δεν θα νιώσουν ασφαλείς να εκφράσουν εαυτούς ενώπιον των άλλων. Συνεπώς,**μη χρησιμοποιήσετε το εργαλείο αυτό στην πολύ αρχή** του Ταξιδιού: πιθανότατα δεν θα αποδόσει αποτελέσματα. [[el:guide:implementation:facilitation|{{ :guide:fleche.jpg?50|}}]]