Το Ταξίδι στην Ετεροτοπία προτείνει μια οριζόντια προσέγγιση της μη τυπικής εκπαίδευσης. Δηλαδή οι διευκολυντές νοούνται επίσης και ως εκπαιδευόμενοι, για τους οποίους είναι σημαντικό οι φάσεις του κύκλου της διευκόλυνσης - προετοιμασία, υλοποίηση, αξιολόγηση και επικείμενη - να διαδραματίζονται με το ίδιο τρόπο όπως και για τους συμμετέχοντες.

Να θυμάστε ότι κάθε ομάδα διευκολυντών δουλεύει με τον δικό της τρόπο και ότι είναι απαραίτητο να δοθεί χρόνος στην φάση της προετοιμασίας, κυρίως εάν είναι η πρώτη φορά που τα μέλη της ομάδας βρίσκονται μαζί.

Η ομάδα διευκόλυνσης θα πρέπει να προσυμφωνήσει για τον ρόλο του καθένα κατά την διαδικασία που θα ακολουθηθεί σε περίπτωση διαφωνιών κατά την διάρκεια του προγράμματος, για την μέθοδο λήψης αποφάσεων, για την προσέγγιση που θέλουν να υιοθετήσουν για την καθοδήγηση των συμμετεχόντων κ.α. Σας συστήνουμε η ομάδα των διευκολυντών να υπογράψουν ένα αρχικό συμφωνητικό αφού έχουν κατασταλάξει. Αυτό θα τους επιτρέψει να έχουν ένα σημείο αναφοράς για να διευκολύνουν την διεκπεραίωση του προγράμματος και να επιταχύνουν την επίλυση τυχόν προβλημάτων και την λήψη αποφάσεων.

Μένει σε σας να αποφασίσετε το τρόπο που επιθυμείται να οργανώσετε την ομάδα σας. Για παράδειγμα σε ένα προηγούμενο Ταξίδι με νεαρούς συμμετέχοντες, η ομάδα διευκολυντών περιελάμβανε: Εργαζόμενους Νεολαίας (που συνόδευαν τους συμμετέχοντες από τις αντίστοιχες χώρες τους), την Συντονιστική Ομάδα (από τον οργανισμό που φιλοξενεί) και τους Εξωτερικούς Εμπειρογνώμονες που ζωντανεύουν ορισμένες δραστηριότητες κατά τη διάρκεια του Ταξιδιού. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι συμφώνησαν για το πώς θα λειτουργούσαν. Ακολουθούν μερικές από τις ερωτήσεις που προσπάθησαν να βρουν μια απάντηση πριν από το ταξίδι και κατά την εφαρμογή:

• Ποιος είναι ο ρόλος των ηγετών της νεολαίας; Περιορίζεται στο να συνοδεύει τους συμμετέχοντες και να διατηρεί μια θετική δυναμική στην ομάδα, ή πρέπει επίσης να εκτελούν δραστηριότητες;

• Ποια μέθοδος θα χρησιμοποιήσουμε για να διασφαλίσουμε ότι κάθε μέλος της ομάδας θα ενημερωθεί το συντομότερο δυνατό σε περίπτωση αυθόρμητης λήψης αποφάσεων / έκτακτης ανάγκης;

• Πώς θα διαδραματιστούν οι δράσεις της ολομέλειας οι οποίες ακολουθούν τις δραστηριότητες; Θα τις διαχειρίζεται το σύνολο της ομάδας ή μόνο από τον μεσολαβητή της προηγούμενης δραστηριότητας; Υπό ποιες συνθήκες και σε ποιο βαθμό ένας άλλος διαμεσολαβητής μπορεί να επέμβει κατά την διάρκεια μιας δραστηριότητας;

• Οι διευκολυντές οφείλουν να επεμβαίνουν σε κάποιες προσωπικές περιπτώσεις μεταξύ των συμμετεχόντων; Σε ποιά/ες περιπτώσεις;

• Ποια είναι τα όρια του προτεινόμενου χώρου διαβίωσης των συμμετεχόντων όπου μπορούν να δοκιμαστούν σε νέα πράγματα, να κάνουν λάθη, να πειραματιστούν χωρίς την παρέμβαση των διευκολυντών;

Τα ερωτήματα που θα προκύψουν και οι απαντήσεις που θα αναδυθούν θα διαφέρουν από το ένα Ταξίδι στο άλλο, ανάλογα με το προφίλ των συμμετεχόντων, το περιβάλλον εργασίας, τους κανόνες ασφάλειας που θα έχετε αποφασίσει, τις συμφωνίες που θα έχετε συνάψει με τους εκάστοτε συνεργάτες, τον τρόπο εμψύχωσης κ.α. Σε κάθε περίπτωση, είναι απαραίτητο να υπάρχει σοβαρή προετοιμασία και υψηλού επιπέδου επικοινωνία μεταξύ των διευκολυντών.

Όπως έχουμε ήδη πει, στο πλαίσιο της μη τυπικής εκπαίδευσης, οι διευκολυντές είναι και μαθητευόμενοι. Έτσι, θα αναγκαστούν επίσης να βγουν από τη ζώνη άνεσής τους ώστε να τους επιτραπεί να αναπτυχθούν προσωπικά και επαγγελματικά.

Οι διευκολυντές θα περάσουν την ίδια διαδικασία προετοιμασίας για το Ταξίδι όπως και οι συμμετέχοντες: θα καθορίσουν τους μαθησιακούς τους στόχους, θα αναλύσουν τα δυνατά τους σημεία και τα αδύναμά τους, τους φόβους τους και τις προσδοκίες τους και θα τα μοιραστούν με το σύνολο της ομάδας.

Θα ακολουθήσουν τους ίδιους κανόνες με την ομάδα συμμετεχόντων: η ομάδα διευκόλυνσης πρέπει να είναι σε θέση να λειτουργεί όσο το δυνατόν καλύτερα, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες του καθενός και του συνόλου της ομάδας.

Πριν το Ταξίδι είναι απαραίτητο οι διευκολυντές να δουλέψουν πάνω στη δυναμική στους κόλπους της ίδιας τους της ομάδας, μια και θα λειτουργήσουν ως πρότυπο για τους συμμετέχοντες όταν θα ξεκινήσει το Ταξίδι.

Κατά την διάρκεια του Ταξιδιού, οι διευκολυντές οφείλουν να είναι προσεκτικοί στον τρόπο λειτουργίας της δικής τους ομάδας και στην δική τους διαδικασία μάθησης. Αυτή η προσέγγιση θα τους επιτρέψει να καθιερώσουν μια σχέση με τους συμμετέχοντες με βάση την αμοιβαία εμπιστοσύνη : το να αντιμετωπίσουν τις ίδιες καταστάσεις και να μοιραστούν αυτό που μαθαίνουν για τον εαυτό τους δημιουργεί δεσμούς με τους συμμετέχοντες και κάνει τους συμμετέχοντες πιο δεκτικούς στην καθοδήγηση του διευκολυντή. [αποδοχή καθοδήγησης]

Κατά τη διάρκεια της φάσης υλοποίησης, ο ρόλος των διευκολυντών είναι να διαφυλάσσουν χώρους - να δημιουργούν και να διατηρούν περιστάσεις που ενθαρρύνουν τους συμμετέχοντες να διερευνήσουν και να πειραματιστούν με νέες ιδέες ή δραστηριότητες, ώστε να τους επιτρέψουν να απελευθερώσουν όλες τις δυνατότητές τους.

Τα αποτελέσματα της εμπειρίας δεν εξαρτώνται από τους διαμεσολαβητές. Αυτοί το μόνο που κάνουν είναι να προετοιμάσουν το κατάλληλο περιβάλλον. Δεν επεμβαίνουν παρά μόνο όταν αυτό το περιβάλλον απειλείται, έτσι ώστε να παρέχουν στους συμμετέχοντες ένα ασφαλές περιβάλλον, την πρόσβαση στους απαραίτητους πόρους στην διαδικασία εκμάθησής τους και να διαβεβαιωθούν ότι οι βασικές τους ανάγκες είναι απόλυτα καλυμμένες έτσι ώστε να αποφύγουν να αποσπάται η προσοχή των συμμετεχόντων από τους στόχους τους.

Ο Chris Corrigan λέει στο The Tao of Holding Space:

“Το κέντρο του σύμπαντος είναι άδειο. Πρόκειται για τον χώρο τον ίδιο, ένας χώρος πρόσκλησης, ένας χώρος πιθανοτήτων, που επιτρέπει σε κάθε δυνατότητα, κάθε κατεύθυνση, κάθε αποτέλεσμα να εκφραστεί. Ο ελεύθερος χώρος επιτρέπει να εξισορροπήσει το όλον και το τίποτα. Το να διατηρείς το διάστημα είναι η τέχνη του να είσαι ολοκληρωτικά παρών και εντελώς αόρατος.''

The middle of the space is empty. It is itself, the space of invitation, a space of possibility, that gives rise to any potential, any direction, any result. Open Space is a way of navigating everything and nothing. Holding space is the art of being completely present, and totally invisible.” L’Espace Libre permet d’équilibrer le tout et le rien

Η έννοια της “Ριζικής Ευελιξίας” χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια του “Ταξιδιού στην Ετεροροπία” το 2015 για να καθορίσει τη διαδικασία διευκόλυνσης που χρησιμοποιούσαμε εκείνη την περίοδο. Από τότε την κρατήσαμε σαν πυξίδα για την ομάδα διευκόλυνσης.

Η “Ριζική Ευελιξία” είναι η συνεκτίμηση των εμπειριών, των προσδοκιών και των αναγκών των ανθρώπων, χωρίς να χάνεται από την οπτική γωνία των καθηκόντων και των ευθυνών που έχει η ομάδα οργάνωσης έναντι των εταίρων της . Περιλαμβάνει την εξισορρόπηση των αναγκών κάθε εμπλεκόμενου “κυττάρου” (των ατόμων εντός της ομάδας, της ομάδας, των συνεργατών, του εγχειρήματος καθαυτού) για χάρη ολόκληρου του “οργανισμού”. Στην πράξη, είναι μια κατευθυντήρια γραμμή για τους διευκολυντές , με βάση τις ακόλουθες αρχές:

• Ομοσπονδία : φέρνετε τους ανθρώπους κοντά, καλωσορίζετε και φροντίζετε κάθε άτομο, δημιουργείτε ένα κλίμα εμπιστοσύνης, αυτοπεποίθησης και συναισθηματικής ασφάλειας.

• Εγγύηση της ελευθερίας του λόγου, του σεβασμού και της αλληλεγγύης μεταξύ των συμμετεχόντων, να τους ενθαρρύνουμε να εκφραστούν, να εκφράσουν ότι μπορεί να μην έχουν πει αλλιώς?

• Εντολή : Δώστε ευθύνες στους εμπλεκόμενους , μοιραστείτε τα καθήκοντα και διευκολύνετε τη συμμετοχή όλων. Υποστηρίξτε την αμοιβαιότητα (ελέγξτε την ισορροπία μεταξύ του τι δίνει κάποιος στην ομάδα και τι λαμβάνει από τους άλλους) και να στηρίζει τους ανθρώπους στις πρωτοβουλίες τους.

• Διευκρίνιση : Δώστε προσοχή στον τρόπο διάδοσης και κοινοποίησης των πληροφοριών, διασφαλίζοντας τον σεβασμό των βασικών συλλογικών κανόνων, ακόμη και αν χρειαστεί να αλλάξουν μετά από λίγο ανάλογα με τις προσεχείς ανάγκες.

• Ακούγοντας και απαντώντας στις προσδοκίες / ερωτήσεις / απογοητεύσεις / ικανοποιήσεις των συμμετεχόντων , Αποδεχτείτε την αντιμετώπιση προβλημάτων μόλις εμφανιστούν, επικοινωνήστε με όλους για να κατανοήσουν τις τυχόν αποκλίσεις και να τις λύσουν, να αντιμετωπίσουν και να ηρεμήσουν τις εντάσεις όταν εμφανιστούν. Δώστε χρόνο σε συναντήσεις, να είστε ακριβής στο τι συμβαίνει.

• Ακούγοντας και απαντώντας στους συνεργάτες , για να εξασφαλιστεί η ποιότητα της εκπαίδευσης.

• Αξιολογώντας τι έγινε καθημερινά , ώστε να βελτιώνεστε συνεχώς.

• Προβλέποντας τι θα μπορούσε να συμβεί όσο το δυνατόν περισσότερο.

• Σκεφτείτε θετικά : Να είστε ανοιχτοί στη συλλογική νοημοσύνη, να αναζητάτε εναλλακτικές λύσεις όταν χρειάζεται, να προσπαθείτε να λάβετε τα καλά από τεταμένες καταστάσεις, να συγκεντρώνετε τους εμπλεκόμενους και να λαμβάνετε υπόψη τις απόψεις τους για να βρείτε νέες λύσεις μαζί, να δίνεετε προοπτικές.

• Ευχαριστώντας τους συμμετέχοντες και τους συνεργάτες για τη δέσμευσή τους, γιορτάστε για τα επιτεύγματα της ομάδας.

Φυσικά, μια τέτοια διευκόλυνση απαιτεί απόλυτη αφοσίωση στο εγχείρημα από τους διευκολυντές. Σχεδόν μια δέσμευση 24ώρες/7ημέρες κατά τη διάρκεια του Ταξιδιού!

Πιστεύουμε όμως ότι απαιτεί επίσης ταπεινότητα , χιούμορ , ικανότητα αναγνώρισης των λαθών και αποδοχή επικρίσεων προκειμένου να διατηρηθεί ψηλά το ηθικό των συμμετεχόντων και να εισπράξετε το μεγαλύτερο μέρος οποιασδήποτε εμπειρίας , είτε είναι θετική είτε αρνητική.

“Δεν έχουμε αρκετό χρόνο για να τελειώσουμε την εργασία” - “Δεν έχουμε αρκετό χρόνο ώστε να συζητήσουμε με λεπτομέρειες το θέμα” - “Δεν έχουμε αρκετό ελεύθερο χρόνο” - “Έχουμε πολύ ελεύθερο χρόνο”

Αυτά είναι μερικά από τα σχόλια που ακούσαμε από τους συμμετέχοντες κατά τη διάρκεια των προηγούμενων Ταξιδιών στην Ετεροτοπία. Η διαχείριση του χρόνου αποτελεί κεντρικό στοιχείο του Ταξιδιού επειδή μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ποιότητα της μάθησης, την ατμόσφαιρα και τη δυναμική της ομάδας. Το πρόγραμμα του Ταξιδιού, το οποίο περιλαμβάνει στιγμές άτυπου χαρακτήρα, θα πρέπει να σχεδιάζεται με τέτοιο τρόπο ώστε να ικανοποιεί τις ανάγκες των συμμετεχόντων όσον αφορά την κατανομή του χρόνου. Αρκετός χρόνος για εξερεύνηση και πειραματισμό. Χρόνος για την απορρόφηση και οργάνωση νέων πληροφοριών. Χρόνος να σκέφτεσαι, να συζητάς και να νιώθεις συλλογικά τα πράγματα. Αρκετές στιγμές με τον εαυτό σου και ανεπίσημες στιγμές για να μοιραστείτε με την ομάδα.

Για να μπορέσουμε να ακολουθήσουμε ικανοποιητικά το πρόγραμμα ή με άλλα λόγια “να έχουμε το χρόνο να κάνουμε τα πάντα”, είναι απαραίτητο να βασιστούμε στους συντονιστές, επειδή οι συμμετέχοντες έχουν μια φυσική τάση να αγνοούν τους ωριαίους περιορισμούς. Και αυτό είναι φυσιολογικό! Εμπλεκόμενοι σε μια δραστηριότητα, απορροφούνται πλήρως από αυτή και δεν αντιλαμβάνονται αν παραβιάζουν τον χρόνο της επόμενης δραστηριότητας ή τον ελεύθερο χρόνο τους. Σε αυτό το σημείο ο συντονιστής πρέπει να παρέμβει ενημερώνοντας συστηματικά τους συμμετέχοντες στην αρχή μιας δραστηριότητας για την αναμενόμενη διάρκεια και να τους προειδοποιήσει τουλάχιστον 1/2 ώρα και 5 λεπτά πριν από την ώρα λήξης. Με αυτόν τον τρόπο δίνετε η δυνατότητα στους συμμετέχοντες να διατηρούν την έννοια του χρόνου και να αντιμετωπίζουν λιγότερο απογοητευτικές καταστάσεις (ημιτελής δραστηριότητα, απότομη διακοπή …)

Καμιά φορά είναι απαραίτητο να είμαστε πιο ελαστικοί όσον αφορά την διαχείριση του χρόνου:

• Μπορούμε να προσθέσουμε χρόνο στην τρέχουσα δραστηριότητα αν νοιώθουμε ότι αυτό θα επιτρέψει να έχουμε καλύτερα μαθησιακά αποτελέσματα

• Όταν διαφαίνεται μια σύγκρουση, προκειμένου να την προλάβουμε ή να την διαχειριστούμε

• Όταν χρειάζεται να έχουμε λίγο χρόνο ώστε να ενεργοποιήσουμε την συναισθηματική κατάσταση της ομάδας

• Όταν εξωτερικοί παράγοντες επηρεάζουν την πορεία των δραστηριοτήτων

• Όταν η ομάδα αποφασίζει συλλογικά να αλλάξει το πρόγραμμα επειδή δεν ανταποκρίνεται στις δικές του ανάγκες.

Το να μάθουν οι συμμετέχοντες να διαχειρίζονται τους χρονικούς περιορισμούς είναι επίσης μια εμπειρία μάθησης : ένα από τα καθήκοντα των διευκολυντών είναι να κάνουν την ομάδα να συνειδητοποιήσει ότι όλοι είναι υπεύθυνοι για τον χρόνο που περνάνε όλοι μαζί, αφιερωμένο επίτευξη των στόχων συλλογικών και ατομικών. το μοίρασμα της ευθύνης της διαχείρισης του χρόνου βοηθά τους συμμετέχοντες να παραμένουν συγκεντρωμένοι, οργανωμένοι, τους βοηθά να σέβονται τις ανάγκες των άλλων και της ομάδας και να διαχωρίζουν τις προτεραιότητες τους.

(Παρακάτω θα βρείτε προτάσεις μελέτης και εργαλεία για να διευκολύνετε την διαχείριση του χρόνου στην ομάδα.)

Η οικοδόμηση της αυτογνωσίας , δηλαδή το να συνειδητοποιήσουν ποιες είναι οι προσωπικές τους ανάγκες, μπορεί να τους βοηθήσει να μάθουν πώς να διαχειρίζονται καλύτερα τον χρόνο τους και πώς να σέβονται το χρονοδιάγραμμα της ομάδας. Για παράδειγμα, αν ένας συμμετέχων είναι συνεχώς αργοπορημένος το πρωί, μπορεί να είναι επειδή χρειάζεται περισσότερος χρόνος για την πρωινή του ρουτίνα (ξύπνημα, ντους, πρωινό) για να μην αισθανθεί απειλή, η λύση μπορεί να είναι να προσαρμόσει ανάλογα τον χρόνο ξυπνήματός του. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να “θυσιάσει” μία ώρα τη νύχτα και να κοιμηθεί νωρίτερα για να μπορέσει να πάρει το χρόνο που χρειάζεται και να είναι στην ώρα του - για άλλη μια φορά, αυτό είναι ένα θέμα προτεραιότητας.

Όπως και να έχει, είναι σημαντικό να μιλάμε για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ομάδα όσον αφορά τη διαχείριση του χρόνου, πριν γίνει κακή συνήθεια και παραμελήσουν το πρόγραμμα που όλοι μαζί έχουν καθορίσει και έτσι αποτύχουν στην επίτευξη των στόχων του ταξιδιού εξαιτίας της αδράνεια. Ορίστε μερικές ιδέες για ομαδική συζήτηση:

• Σχετικά με ένα συγκεκριμένο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η ομάδα όσον αφορά τον προγραμματισμό και τη διαχείριση του χρόνου: είναι ένα συλλογικό πρόβλημα ή ένα προσωπικό πρόβλημα ;
• Υπάρχει πραγματική έλλειψη χρόνου στην ομάδα ή σπαταλάμε τον χρόνο που έχουμε;
• Ποιοι είναι οι παράγοντες (εσωτερικοί και εξωτερικοί) οι οποίοι μας εμποδίζουν να διαχειριστούμε σωστά τον χρόνο μας? Μπορούμε να τους προσπεράσουμε?
• Πώς επιλέγουμε να χρησιμοποιήσουμε τον ελεύθερό μας χρόνο και τις στιγμές άτυπου χαρακτήρα; Χρησιμοποιούμε αυτές τις στιγμές για την ικανοποίηση των αναγκών μας; (προσωπικές ή την ανάγκη για νέες γνώσεις) ή μήπως “σερνόμαστε” μεταξύ των δραστηριοτήτων του προγράμματος;
• Πώς θα μπορούσαμε να διαχειριστούμε καλύτερα τον χρόνο μας; Ποιά εργαλεία ή μεθόδους μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε; (Η κριτική / τα παράπονα για μια πτυχή του ταξιδιού περιλαμβάνουν προτάσεις λύσεων!)
• Στην περίπτωση που συλλογικά αποφασίζουμε να αλλάξουμε το πρόγραμμα, Πώς μπορούμε να το κάνουμε χωρίς να απειληθεί η πραγματοποίηση των δραστηριοτήτων;
• Ποιοι είναι οι κίνδυνοι αν αλλάξουμε το πρόγραμμα; Είμαστε έτοιμοι να τους αποδεχτούμε;

Η διαχείριση του χρόνου είναι ένα ευαίσθητο ζήτημα μια και η αντίληψη του χρόνου διαφέρει από άτομο σε άτομο, όπως επίσης και ο χρόνος που χρειάζεται ο καθένας για την ικανοποίηση των προσωπικών του αναγκών. Είναι συλλογική μας ευθύνη να βοηθήσουμε όλα τα μέλη της ομάδας ώστε να αξιοποιήσουν στο έπακρο το χρόνο τους: ας είμαστε δοτικοί φίλοι ο ένας προς τον άλλο κάποιοι ξυπνούν τους υπόλοιπους το πρωί και φυλάνε λίγο καφέ για εκείνους που καθυστερούν στο πρωινό, έτσι ώστε να μην χάσουν ακόμα περισσότερο χρόνο ώστε να ξαναφτιάξουν καφέ με αποτέλεσμα να χάσουν την έναρξη των δραστηριοτήτων.

Καθώς το Ταξίδι στην Ετεροτοπία περιστρέφεται σε μεγάλο βαθμό γύρω από την κοινοτική ζωή (η οποία περιλαμβάνει χρόνο για συζήτηση μεταξύ των συμμετεχόντων ή με εξωτερικούς συνεργάτες), πιστεύουμε ότι είναι σημαντικό να τεθεί σε ισχύ κάποια διευκόλυνση ώστε να επιτραπεί σε όσο το δυνατό σε περισσότερους συμμετέχοντες με τις ιδιαίτερες ανάγκες και προτιμήσεις τους να εκφράζουν και να αξιοποιούν στο έπακρο κάθε δραστηριότητα.

Οι παρακάτω συμβουλές ισχύουν κυρίως για συζητήσεις σε ολόκληρη την ομάδα, αλλά μπορούν να προσαρμοστούν σε οποιαδήποτε δραστηριότητα. Είναι κάποια πράγματα που πρέπει να έχετε υπόψη όπως:

• να αναγνωρίζετε πότε η ομάδα έχει βαρεθεί ή κουραστεί ώστε να μπορείτε να αντιδράτε και να διατηρείτε έναν ενδιαφέροντα ρυθμό και δυναμική της ομάδας.

• για τον καλύτερο σχεδιασμό του πλαισίου διευκόλυνσης από το ένα Ταξίδι στο επόμενο με την παρακολούθηση του τι βελτίωσε ή κατέστρεψε τη δυναμική.

• για να λάβουν υπόψη τους διαφορετικούς τύπους ανθρώπων , ώστε να νιώθουν ότι έχουν όλοι ακουστεί.

Κατά τη διάρκεια μιας συζήτησης, μερικοί άνθρωποι παραμένουν σιωπηλοί από την αρχή ως το τέλος. Αυτό δε σημαίνει ότι δεν έχουν να πουν κάτι! Χρησιμοποιήστε διάφορες τεχνικές διευκόλυνσης ώστε να δώσετε χώρο σε όλους τους συμμετέχοντες να μπορέσουν να εκφραστούν με τον δικό τους τρόπο κατά τη διάρκεια του ταξιδιού: προφορικά, γραπτά, σιωπηλά, με νεύματα, μέσω της ζωγραφικής, τη μουσική ή τα παιχνίδια, κατά τη διάρκεια ήρεμων ή πιο έντονων δραστηριοτήτων….

Τα νεύματα (δηλαδή οι κινήσεις της Σοσιοκρατίας) μπορούν να είναι ιδιαίτερα χρήσιμες στους διευκολυντές ώστε να καταλάβουν τους λόγους πίσω από τη σιωπή κάποιου συμμετέχοντα:
Για παράδειγμα, κάποιοι από τους συμμετέχοντες μπορεί να μην μιλάνε αρκετά δυνατά και να μην εισακούγονται από την ομάδα. Αφού τους έχει ζητηθεί επανειλημμένα αν θα μπορούσαν να μιλάνε πιο δυνατά, αντί να τους το υπενθυμίζουμε για πολλοστή φορά ενοχλώντας έτσι την ομάδα, μπορεί με μια απλή κίνηση να δηλωθεί ότι χρειάζεται να μιλάνε πιο δυνατά χωρίς να χρειαστεί να διακόψουμε την ροή του λόγου.

Με τον ίδιο τρόπο, μερικοί σιωπηλοί συμμετέχοντες έχουν πιθανά ανάγκη από κάποια αλλαγή ρυθμού, σε κάτι που μόλις κάποιος έχει πει ή απλώς θέλουν να εκφράσουν την δυσφορία τους στο ότι η ομάδα επαναλαμβάνεται πολλάκις ή απομακρύνεται από το επικείμενο θέμα. Τα νεύματα θα τους βοηθήσουν ώστε να μπορέσουν να εκφράσουν όλα αυτά τα θέματα, χωρίς να χρειαστεί να διακόψουν κάποιον έτσι λοιπόν η ομάδα θα μπορέσει να λύσει γρήγορα αυτά τα θέματα και θα μπορέσουν όλοι να λάβουν μέρος στη συζήτηση.

Τα παραπάνω σύμβολα είναι ένα παράδειγμα από τα νεύματα που το κίνημα “Occupy” μπόρεσε να χρησιμοποιήσει. Υπάρχουν κι άλλες, μπορείτε επίσης να δημιουργήσετε τις δικές κινήσεις που θα ανταποκρίνονται στις δικές σας ιδιαίτερες ανάγκες. Ότι και να επιλέξετε, σας συνιστούμε να τοιχοκολλήσετε μια αφίσα με τα διάφορα νεύματα ώστε να φρεσκάρετε την μνήμη των συμμετεχόντων κατά τη διάρκεια της συζήτησης. Βεβαιωθείτε επίσης ότι όλα τα άτομα που συμμετέχουν είναι καθισμένα με τέτοιο τρόπο ώστε να έχουν όλοι οπτική επαφή με όλους.

Χρησιμοποιήστε συγκεκριμένους “ρόλους” κατά τις συναντήσεις, κυρίως κατά την διάρκεια των συζητήσεων που προηγούνται μιας λήψης απόφασης αυτό θα βοηθήσει την ομάδα να παραμείνει συγκεντρωμένη μέχρι το τέλος της διαδικασίας ενώ ταυτόχρονα επιτρέπει σε όλα τα μέλη να εμπλακούν με τον τρόπο που τους ταιριάζει καλύτερα (κάποια άτομα προτιμούν να έχουν μια συγκεκριμένη αποστολή κατά τη διάρκεια μιας συζήτησης, αυτό τους βοηθάει να παραμείνουν συγκεντρωμένοι.)

Μπορείτε να διαλέξετε να χρησιμοποιήσετε τους πιο “κλασσικούς” ρόλους όπως χρονοφύλακας (time keeper), διευκολυντής (facilitator), επικεφαλής (leader) και γραμματεία (Secretary) ή ακόμα να διαλέξετε ή και να δημιουργήσετε άλλους ρόλους σύμφωνα με τις δικές σας ανάγκες. Μπορείτε επίσης να αποφασίσετε ότι ένας ρόλος μπορεί να ανατεθεί σε παραπάνω από ένα άτομα καθένας με την σειρά του, έτσι ώστε να μπορέσουν στη συνέχεια να ανταλλάξουν τις εντυπώσεις τους και να μπορέσουν να κάνουν μια πιο ολοκληρωμένη αξιολόγηση της κατάστασης.

Στο πλαίσιο του Ταξιδιού στη Ετεροτοπία, χρησιμοποιούμε τακτικά δύο ρόλους ώστε να διευκολύνουμε τις συναντήσεις μας: χρονοφύλακας και του υποκινητή της απόφασης.

Ο χρονοφύλακας ασχολείται με το να ενημερώνει την ομάδα για τον χρόνο που απομένει για μια δραστηριότητα επεμβαίνοντας τακτικά. Συνήθως είναι οι διευκολυντές οι οποίοι ασχολούνται με την τήρηση του χρονοδιαγράμματος, αλλά αναθέτοντας αυτό το ρόλο σε κάποιο άλλο μέλος της ομάδας τους επιτρέπει να είναι πιο συγκεντρωμένοι στο έργο της δυναμικής της ομάδας.

Εάν η ομάδα επιλέξει να χρησιμοποιήσει αυτόν τον ρόλο κατά τη διάρκεια μιας δραστηριότητας, η σύσκεψη πρέπει να λήξει μόλις εκπνεύσει ο χρόνος, εκτός εάν η ομάδα αποφασίσει να προσθέσει ένα καθορισμένο χρονικό διάστημα (5 λεπτά, 1/4 ώρα) για να καταλήξει σε ένα συμπέρασμα στη συζήτηση. Ο στόχος είναι να αποφευχθούν ατελείωτες συζητήσεις και να γίνει δεκτή η έκβαση αυτής (ανεξάρτητα από το αν έχουμε λάβει απόφαση εντός του προβλεπόμενου χρόνου ) και να σκεφτούμε τους λόγους για τους οποίους οδήγησε σε αποτυχία λήψης απόφασης: Ήταν η ομάδα εκτός θέματος; Ήταν ο χρόνος της συνεδρίασης πολύ μικρός για να παρθεί μια απόφαση; Η ομάδα διευκόλυνσης έδωσε τον κατάλληλο ρυθμό και χρησιμοποίησε τα σωστά εργαλεία για να βοηθήσει την ομάδα προς την διεκπεραίωση;

Όταν η ομάδα ενημερωθεί για τον παράγοντα “χρόνου”, όλοι οι συμμετέχοντες αναγνωρίζουν ότι οι συζητήσεις θα λήξουν σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή: είναι συνεπώς υπεύθυνοι για την πορεία της συζήτησης και πρέπει να κάνουν ό, τι είναι δυνατόν για να παραμείνουν εστιασμένοι, όσο το δυνατόν σαφέστερα, όλες αυτές τις συμπεριφορές που καθιστούν δυνατή την αποτελεσματική συζήτηση κάθε σημείου.

Ο υποκινητής απόφασης (Decision Shoot) βοηθά επίσης να αξιοποιήσετε στο έπακρο τη συζήτηση. Ο ρόλος του είναι να παρακολουθεί τα διάφορα επιχειρήματα που αναφέρονται για να μπορέσει να συνοψίσει τις διάφορες προτάσεις και να ξεκινήσει μια ψηφοφορία . Επιβάλλει επίσης στην ομάδα να κλείνει κάθε θέμα (με απόφαση / ψηφοφορία) πριν ξεκινήσει ένα νέο θέμα . Όταν ολοκληρωθεί η συζήτηση, συνοψίζει τις προτάσεις για το τελευταίο θέμα που πρέπει να συζητηθεί και προτείνει ψηφοφορία. Εάν σε αυτό το σημείο οι προτάσεις δεν ικανοποιούν την πλειοψηφία της ομάδας, ο διαμεσολαβητής μπορεί να προτείνει να προσθέσει 15 λεπτά (μέγιστο) για να ολοκληρώσει τη συζήτηση αυτού του συγκεκριμένου σημείου ώστε η ομάδα να αποφασίσει.

Όποιοι κι αν είναι οι ρόλοι που αποφασίζετε να χρησιμοποιήσετε (για παράδειγμα: 1 διευκολυντής, 1 χρονομετρητής και 1 υποκινητής απόφασης), τα άτομα που επιλέγουν να πάρουν αυτούς τους ρόλους πρέπει να συνεργαστούν και αν είναι δυνατόν να πάρουν μερικά λεπτά να ρίξουν μια ματιά στο πρόγραμμα της ημέρας της συνεδρίασης που προηγείται.

Μια συζήτηση που δεν έχει ως αποτέλεσμα μια σαφή απόφαση είναι απογοητευτική για την ομάδα και είναι ακόμα χειρότερο αν η συζήτηση διαρκέσει ώρες, χωρίς κανείς να γνωρίζει αν και πότε τελικά θα παρθεί η απόφαση! Η σταθερότητα στα χρονοδιαγράμματα δεν είναι επώδυνη. είναι δώρο για την ομάδα . Αυτό επιτρέπει στην ομάδα να προχωρήσει, γνωρίζοντας ότι θα έχουν χρόνο να ξεκουραστούν όταν η συνάντηση τερματιστεί, όσο έντονη κι αν είναι. Επίσης, τους επιτρέπει να μάθουν να κάνουν παραχωρήσεις για να επιτρέψουν στη συζήτηση και στην ομάδα να προχωρήσει.

Για να μπορέσετε να παρατηρήσετε τα αποτελέσματα των προσπαθειών σας όσο αφορά στη δυναμική της ομάδας, Δουλέψτε στο να παρατηρήσετε τα τεκτενόμενα Βλέποντας ότι η ομάδα είναι πολύ εστιασμένη ή έχει βαρεθεί είναι κάτι, αλλά το πραγματικό ερώτημα είναι να καθορίσετε τον τρόπο με τον οποίο βοηθήσατε ή παρεμποδίσατε αυτή τη διαδικασία, ως διαμεσολαβητής, καθώς και ολόκληρη η ομάδα αυτό είναι κάτι άλλο. Μην ξεχάσετε να υπολογίσετε εξωτερικές αιτίες όπως κόπωση, καιρικές συνθήκες, προσδοκίες των συμμετεχόντων: μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο για την θετική ή την αρνητική έκβαση μιας δραστηριότητας.
Ορίστε μερικές συμβουλές που θα σας βοηθήσουν να καταλάβετε με ποιούς μηχανισμούς θα μπορέσετε να βοηθήσετε στην δυναμική της ομάδας:

• Δημιουργήστε μερικά πραγματικά κριτήρια που πρέπει να παρατηρήσετε : αριθμός ερωτήσεων που θα τεθούν από την ομάδα, επιπλέον διαλλείματα που ζητά η ομάδα, χασμουρητά, άτομα που κουβεντιάζουν εκτός της ομάδας …
• ορίστε τις στιγμές και την διάρκεια για να κάνετε την παρατήρηση (μία ώρα καθημερινά, μισή ώρα πρωί και μισή βραδυ, τρεις ώρες κάθε τρεις μέρες, ολόκληρη την πρώτη ημέρα, τελευταία ημέρα ή και την μεσαία…). Θα πρέπει να χρησιμοποιήσετε το πρόγραμμα για να αξιολογήσετε ποιες ημέρες θα ταιριάζουν καλύτερα να παρατηρήσετε και να συγκρίνετε.
• δώστε ιδιαίτερη προσοχή όταν αλλάζετε ρυθμό: στο είδος διευκόλυνσης (δραστηριότητες ενέργειας, τερματισμός της συζήτησης, μετάβαση από μια χειρωνακτική δραστηριότητα σε μια πνευματική): Πώς οι συμμετέχοντες αντιδρούν στην αλλαγή; Ήταν ευπρόσδεκτη από την ομάδα ή έσπασε η ροή αυτής;
• προσπαθήστε να γράψετε οποιοδήποτε σχόλιο ίσως ακούσετε για να πάρετε μια καλύτερη ιδέα για το πώς αισθάνονται οι συμμετέχοντες (“βαριέμαι”, “μπορώ να χρησιμοποιήσω αυτό το εργαλείο στο σπίτι για να…”, “χρειάζομαι καπνό”, “Ναι, ναι το είπαμε ήδη αυτό”, Τι θα φάμε για μεσημεριανό;“).

Θα πρέπει να κρατάτε ένα ημερολόγιο των συμπεριφορών, των σχολίων, των στάσεων και του επιπέδου συμμετοχής των συμμετεχόντων σε όλες τις δραστηριότητες της ημέρας ώστε να μπορείτε να παρακολουθείτε αυτό που έχετε παρατηρήσει και να το μοιραστείτε με τους συνεργάτες σας σας κατά την επόμενη συνάντηση . Αν θέλετε να μάθετε πώς ένας συγκεκριμένος συμμετέχοντας βιώνει το Ταξίδι, μπορείτε να παρατηρήσετε την συμπεριφορά του συγκεκριμένου ατόμου πάντα λαμβάνοντας υπόψη τις αρχικές του προσδοκίες την πρωτύτερη του εμπειρία στην κοινοτική ζωή λίγο πολύ, ήδη γνωστή και να προσπαθήσετε να βγάλετε συμπεράσματα. Για παράδειγμα :

Συμμετέχοντας Α δεν έχει καμία εμπειρία στην κοινοτική ζωή. Την πρώτη μέρα, συμμετέχει πολύ κάνοντας πολλές προτάσεις. 7η μέρα, θέτει πολλές ερωτήσεις και κάνει μία πρόταση στην ομάδα. 15η μέρα, σημειώνετε αν εκφράζεται καλύτερα, συχνότερα, παραθέτει προτάσεις στην ομάδα και διευκρινίζει το υποκείμενο της συζήτησης ώστε να βελτιωθούν οι ανταλλαγές μεταξύ των μελών της ομάδας. Μπορούμε να υποθέσουμε ότι το Ταξίδι στην Ετεροτοπία βοήθησε ώστε να νοιώθει πιο άνετα και να αλληλεπιδράσει με την υπόλοιπη ομάδα.

Συμμετέχοντας Β συνηθίζει να ζει με ομάδες. Την πρώτη μέρα, συμμετέχει πολύ κάνοντας πολλές προτάσεις. 7η μέρα, μιλάει λιγότερο και θέτει περισσότερο ερωτήσεις. 15η μέρα, κάνει εκ νέου προτάσεις και προσπαθεί να διευκρινίσει θεματικές για την ομάδα ώστε να την βοηθήσει. Μπορούμε να φανταστούμε ότι αυτό το άτομο είχε μια προσχηματισμένη ιδέα για την λειτουργία του Ταξιδιού, εξαιτίας προγενέστερων εμπειριών, αλλά μπορεί να αντιληφθεί τις διαφορές που του ήταν μη αναμενόμενες (ερωτήματα 7ης μέρας), τελικά προσαρμόστηκε και ήταν ανοιχτό να τις αποδεκτεί. Αποφάσισε να εμπιστευτεί την ομάδα συμμετεχόντων και τη διοργάνωση και να επενδύσει περισσότερα για το καλό της ομάδας. Πετύχατε να σας εμπιστευτεί… Αλλά πώς; Οι προσωπικές συνεντεύξεις μπορόυν να σας βοηθήσουν να καταλάβετε τι συνέβη στο συγκεκριμένο άτομο.

Όσο ευχάριστο και εμπνευσμένο κι είναι, το συλλογικό Ταξίδι στην Ετεροτοπία, μπορεί κάποιες στιγμές να προκύψει νευρικότητα, ένταση και συναισθηματικά φόρτιση σε κάποιους από τους συμμετέχοντες. Μια ατομική συνέντευξη μπορεί να αποτελέσει μια ευκαιρία για κάθε άτομο να ξεφύγει από το συλλογικό «γίγνεσθαι», να χαλαρώσει για λίγο, να ακούσει τον εαυτό του και να νοιώσει ότι έχει γίνει πλήρως αντιληπτός.

Το εργαλείο συνέντευξης αφορά στη δημιουργία ενός ατομικού χώρου μέσα στο συλλογικό ταξίδι, στο οποίο όλοι οι συμμετέχοντες έχουν την ευκαιρία να ξεφύγουν από την ομάδα, να κοιτάξουν μέσα τους, να πούνε αυτό που θέλουν, να θυμηθούν τα αρχικά τους κίνητρα για την συμμετοχή τους στο Tαξίδι και να τα δουν σε σχέση με την πραγματικότητα που ζουν. Είναι ένας καλός τρόπος να σταματήσουμε για λίγο και να ρωτήσουμε τον εαυτό μας για τη στιγμή της ζωής μας στην οποία συνέβη το Tαξίδι στην Ετεροτοπία και ποια στοιχεία κλειδιά μας έφερε.

Είναι η στιγμή κατά την οποία μερικοί άνθρωποι θα αισθανθούν την ανάγκη να εκφράσουν τα συναισθήματά τους, την ικανοποίησή τους αλλά και τους φόβους τους, τα προβλήματα και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν κατά τη διάρκεια του Ταξιδιού. Μερικές φορές κάποιοι από αυτούς μπορεί επίσης να μοιραστούν πολύ προσωπικές πληροφορίες σχετικά με τη ζωή τους και τις εμπειρίες του παρελθόντος. Ως διαμεσολαβητής, να είστε έτοιμοι να τους κάνετε να νοιώσουν άνετα και να ακούσετε χωρίς να κάνετε κριτική.

Το να υπάρχει ένας προσωπικός χρόνος για κάθε συμμετέχοντα μπορεί ίσως να βοηθήσει κάποιους από αυτούς να εμπλακούν περισσότερο με τα της ομάδας. Tο «you’ time» δημιουργεί ένα χώρο στο οποίο οποιαδήποτε υφιστάμενη δυσφορία να μπορεί να εκφραστεί και πρέπει να γίνει καλοδεχούμενη από το άτομο κάνει την συνέντευξη. Γι 'αυτό το λόγο, βεβαιωθείτε ότι το πρόσωπο που διεξάγει τη συνέντευξη είναι πρόθυμο να ακούσει και να βοηθήσει τους συμμετέχοντες να βγάλουν από μέσα τους και τα πιο δυσάρεστα συναίσθημα.

Όταν τη μοιραστείτε με κάποιον άλλο της ομάδας, η δυσφορία μπορεί να διαλυθεί, δηλαδή μια λύση στο πρόβλημα που εκφράζεται θα μπορούσε να βρεθεί μεταξύ του συμμετέχοντα και του συνεντεύκτη. Ο συμμετέχων μπορεί να επιστρέψει στην ομάδα ανακουφισμένος και βιώνει πιο άνετα τις επόμενες συλλογικές διαδικασίες.

Πέρα από τις επιπτώσεις στους ίδιους τους συμμετέχοντες, οι συνεντεύξεις θα είναι μια ευκαιρία για εσάς (ως ομάδα διαμεσολαβητών) να καταλάβετε ποια είναι τα προφίλ των συμμετεχόντων, να ακούσετε τον τρόπο που βιώνουν το Ταξίδι, με τι αισθάνονται άνετα, τι τους εμπνέει και τι τους δυσκολεύει.

Οι συνεντεύξεις θα επιτρέψουν σε μερικούς να εκφράσουν τις εντυπώσεις τους σχετικά με το Ταξίδι ή να εκφράσουν σχόλια ή παρατηρήσεις,. Η συλλογή όλων αυτών των στοιχείων και και η ανάλυσή τους απο ολόκληρη την οργανωτική ομάδα είναι πολύτιμη. Αφενός, μέχρις κάποιου ορίου, οι συνεντεύξεις θα σας επιτρέψουν να προσαρμόσετε τις κινήσεις και τις μεθόδους διαμεσολάβησης για το τρέχον Ταξίδι, σύμφωνα με τις προσωπικότητες και τις ευαισθησίες, ώστε το Ταξίδι να είναι όσο το δυνατόν χωρίς περιορισμούς και διακρίσεις.

Από την άλλη πλευρά, θα είναι μια τεράστια πηγή πληροφόρησης για να κατανοηθούν καλύτερα τα κίνητρα και οι προσδοκίες των ανθρώπων που αποφασίζουν να συμμετάσχουν σε αυτό το Ταξίδι, δίνοντας έτσι ιδέες για τη βελτίωση των μελλοντικών. Βοηθούν στη σύνδεση της συμπεριφοράς και της συμμετοχής κάθε ατόμου στην ομάδα με το “προφίλ” του και το σχεδιασμό μελλοντικών σχεδίων, ώστε να είναι ακόμη περισσότερο χωρίς περιορισμούς και διακρίσεις.

Ως διαμεσολαβητής, πρέπει να δημιουργήσετε ένα κλίμα εμπιστοσύνης με το άτομο από το οποίο θα πάρετε την συνέντευξη, ώστε να αισθανθεί άνετα και να μοιραστεί τις σκέψεις και τα συναισθήματά του. Συνιστούμε τα εξής:

• Απομακρυνθείτε από την ομάδα και βεβαιωθείτε ότι η συνέντευξη βιώνεται ως ιδιωτική στιγμή.
• Μην καταγράφετε τη συζήτηση, προτιμήστε να κρατάτε σημειώσεις, αφού ζητήσετε άδεια από τον ερωτώμενο.
• Εξηγήστε του ποιοι είναι οι στόχοι της συνέντευξης και καθορίστε από κοινού πώς θα διεξαχθεί.

Το περιεχόμενο και το πλαίσιο της συνέντευξης θα εξαρτηθεί από τις ικανότητές σας, από το προφίλ του συμμετέχοντα και από τους κοινούς στόχους σας. Για παράδειγμα, ορισμένοι στόχοι και ερωτήματα θα μπορούσαν να είναι:

• Κατανόηση του προφίλ: ηλικία, προέλευση, οικογενειακό υπόβαθρο, κινητικότητα, σπουδές, εργασιακή εμπειρία, τρόπος ζωής, σημαντικά ορόσημα της ζωής, συλλογική εμπειρία κ.λπ.
• Κατανόηση των κινήτρων: 3 στοιχεία της ζωής που σας οδήγησαν / έφεραν στο Ταξίδι.
• Προσκαλώντας τον να μοιραστείτε συναισθήματα και σκέψεις σχετικά με το Ταξίδι: Τι θα θυμάσαι από αυτό; 3 στοιχεία που σου άρεσαν / 3 στοιχεία που θα ήθελες να αλλάξεςι. Πώς αισθάνεσαι για τη συμμετοχή σου στις διαδικασίες συλλογικής απόφασης; και τα λοιπα.

Σε περίπτωση που οι συνεντεύξεις ήταν ήδη οργανωμένες κατά το στάδιο της προετοιμασίας (κάτι που προτείνουμε), οι συνεντεύξεις που θα πραγματοποιηθούν κατά τη διάρκεια του Ταξιδιού θα σας βοηθήσουν να στηρίξετε καλύτερα τους συμμετέχοντες στην προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν τις προσωπικές τους προκλήσεις

Ορισμένες αποφάσεις πρέπει να λαμβάνονται μόνο από εσάς (την οργανωτική ομάδα) και από τους συνεργάτες σας, ενώ άλλες πρέπει να λαμβάνονται από την ομάδα των συμμετεχόντων κατά τη διάρκεια του Ταξιδιού. Σας συνιστούμε να καθορίσετε με σαφήνεια τι θα αποφασιστεί από ποιους, γιατί και πώς.

Το να αποφασίζει η ομάδα των συμμετεχόντων μπορεί να είναι μια «πρόκληση», η οποία όμως αξίζει τον κόπο. Το Ταξίδι έχει να κάνει με το να ανακαλύπτει ότι μια ομάδα ατόμων έχει ανάγκες, ακριβώς όπως ένας άνθρωπος, οι οποίες δεν είναι το σύνολο των αναγκών των μελών της.

Φυσικά, οι συμμετέχοντες θα λάβουν υπ’ όψιν τους πρώτα τις δικές τους ανάγκες, κατά την λήψη μιας απόφασης. Ο ρόλος σας ως διαμεσολαβητές είναι να τους βοηθήσετε να προσαρμοστούν σε μια οπτική που να «πηγαίνει λίγο παραπέρα» από τη δική τους. Ποιες θα μπορούσαν να είναι οι συνέπειες εάν η προσωπική τους προτίμηση εφαρμοστεί στην ομάδα? Θα μπορούσε να είναι η καλύτερη λύση για το σύνολο της ομάδας? Ταιριάζει στις ανάγκες των υπόλοιπων συμμετεχόντων? Βάζει κάποιους σε κίνδυνο ή στο περιθώριο και εάν ναι, θα μπορούσε να αλλάξει λίγο o σχεδιασμός, ώστε να αποφευχθεί αυτό? Είναι αυτή η πρόταση στο εύρος των πιθανών πραγμάτων (λαμβάνοντας υπόψη τον προγραμματισμό, το χρόνο, τους εξωτερικούς περιορισμούς)?

Το να κάνει κάποιος ένα βήμα πίσω στον τρόπο που βλέπει τα πράγματα, δεν είναι ούτε εύκολο ούτε φυσικό. Θα μπορούσατε να εξηγήσετε στους συμμετέχοντες τα θέματα που διακυβεύονται και να τους εισαγάγετε σε έννοιες και προσεγγίσεις που θα τους βοηθούσαν να καταλάβουν καλύτερα τι σημαίνει αυτό στην πράξη. Τι είναι μια αντίρρηση? Γιατί διαχωρίζεται αυτό από μια προσωπική επιλογή ή προτίμηση? Τι σημαίνει καλλιτεχνική συμμετοχή? Πώς διαμορφώνονται οι βασικές αρχές στις οποίες στηρίζεται?

Επιτρέψτε στους συμμετέχοντες να προσπαθήσουν, να δοκιμάσουν και να πειραματιστούν, στο πώς λαμβάνεται μια από κοινού απόφαση, σε απλά πράγματα στην αρχή του Ταξιδιού, ώστε να μπορέσουν να μάθουν κάνοντας (learning by doing) και να αξιοποιήσουν στη συνέχεια την εμπειρία τους (συμπεριλαμβανομένων των αποτυχιών και των επιτυχιών, των λαθών, των παρεξηγήσεων).

Δεδομένης της πολυπλοκότητας λήψης μιας απόφασης από μια ολόκληρη ομάδα (τελικά αυτό ΕΊΝΑΙ δουλειά!), οποιαδήποτε διαδικασία (λήψης αποφάσεων) θα απαιτήσει από εσάς φροντίδα, χρόνο και μέθοδο.

Κατ 'αρχάς, επιλέξτε την κατάλληλη στιγμή στο πρόγραμμα και τον κατάλληλο χώρο για την συνάντηση (όπου η ομάδα μπορεί να μείνει εστιασμένη, χωρίς εξωτερικές παρεμβολές) και συγκεντρώστε όλους τους συμμετέχοντες. Βεβαιωθείτε ότι όλοι γνωρίζουν για την συνάντηση και ότι μπορεί να λάβει μέρος όποιος ενδιαφέρεται.

Δεύτερον, δώστε σαφείς πληροφορίες: τι θέμα αφορά η απόφαση, ποιές είναι οι διάφορες επιλογές που έχει η ομάδα, τί περιλαμβάνει κάθε μία από αυτές?

Τρίτον, ορίστε τον χρόνο στον οποίο πρέπει να ληφθεί η απόφαση, εξηγήστε τη μέθοδο που θα χρησιμοποιήσετε, ανακοινώστε τι θα συμβεί σε περίπτωση που η ομάδα δεν καταφέρει να καταλήξει σε συμφωνία στον συγκεκριμένο χρόνο και διανείμετε ρόλους σύμφωνα με τη μέθοδο λήψης αποφάσεων που έχετε επιλέξει: ποιος θα είναι ο “διαμεσολαβητής”, ο “χρονομετρητής”, ο “προωθητής απόφασης” κλπ. Σε περίπτωση που θέλετε να χρησιμοποιήσετε νεύματα, μνημονεύστε τα σε όλους τους συμμετέχοντες.

Μόνο τότε μπορείτε να ξεκινήσετε μια διαδικασία λήψης αποφάσεων με τη μέθοδο της επιλογής σας.

Τελευταίο αλλά εξίσου σημαντικό είναι να σκεφτείτε προσεκτικά ποια θα είναι η καλύτερη μέθοδος λήψης απόφασης για το συγκεκριμένο θέμα με το οποίο θέλετε να ασχοληθείτε. Για παράδειγμα, μην εφαρμόζετε Σοσιοκρατία ή την Συναίνεση σε ένα ζήτημα που δεν έχουν μεγάλη σημασία. Είναι μια μακρά διαδικασία και οι άνθρωποι θα βαρεθούνε αν δεν διακυβεύεται τίποτα σημαντικό.

Έχετε πάντα υπόψη ότι δεν υπάρχει τέλεια μέθοδος: κάθε θέμα θα προκαλέσει κάποιο άλλο. Για το σκοπό αυτό, σας συνιστούμε να προετοιμάσετε εκ των προτέρων ένα σύνολο μεθόδων και εργαλείων για τη λήψη αποφάσεων. Αυτό θα σας επιτρέψει να αντιμετωπίσετε αρμονικά τις απροσδόκητες καταστάσεις κατά τη διάρκεια του Ταξιδιού, παρέχοντας στους συμμετέχοντες μια ουσιαστική γνώση.

Για τις αξιολογήσεις απαιτείται η δημιουργία μιας ουσιώδους και βαθύτερης επικοινωνίας μεταξύ της ομάδας. Στα πρώτα στάδια του Ταξιδιού, ίσως κάποια μέλη να μην νοιώθουν αρκετά άνετα, στο να εκφράζουν προσωπικά θέματα (ειδικά στα αγγλικά!) μπροστά σε άλλους.

Επομένως, σας συνιστούμε να:

• Υποστηρίξτε τους συμμετέχοντες που αντιμετωπίζουν δυσκολίες να εκφραστούν στα αγγλικά.

Καθίστε δίπλα τους στον κύκλο για να μεταφράσετε ότι λένε οι ίδιοι και ότι λένε οι υπόλοιποι. Με αυτόν τον τρόπο θα έχουν την ευκαιρία να εκφραστούν με ακρίβεια, ειδικά σε ευαίσθητα θέματα, που η χρήση των κατάλληλων αγγλικών δεν θα είναι η προτεραιότητά τους. Δίνοντάς τους βοήθεια με την μετάφραση, θα τους επιτρέψετε να επικεντρωθούν στο τι αισθάνονται και σε αυτό που θα ήθελαν να πουν.

• Διαφοροποιήστε τις μεθόδους και τα εργαλεία. Επιλέξτε ορισμένα εργαλεία, που διευκολύνουν την προσωπική έκφραση και ιδιαίτερα την έκφραση των συναισθημάτων, όπως τις εξής δύο:

Photo-language with DIXIT Cards

The Tree of Feelings

Υιοθετήστε κανόνες και εργαλεία που βοηθούν την διανομή του λόγου, αποτρέψτε τους πιο ομιλητικούς από το να «καπελώνουν» τους άλλους και ενισχύστε τους πιο ντροπαλούς ή τους πιο εσωστρεφείς.